top of page
Compassio 5.png
Compassio 3.png
Ảnh của tác giảXuân Phạm Văn

Xin Đừng Sửa Lưng Tôi: Thấu Cảm Đích Thực Và Đồng Cảm Sai Lầm Là Gì?

Đã cập nhật: 17 thg 12, 2022

“Không ai đề cập đến điều đó cho đến khi tôi bước vào cuối tuổi trung niên - thật kinh khủng! - những ý kiến hay ho, thiện chí của tôi dành cho những người trưởng thành khác lại không hữu ích. Sự giúp đỡ quá đỗi nhiệt tình của tôi trong thực tế đôi khi lại độc hại. Mọi người cần tự bảo vệ mình khỏi niềm tin cuồng nhiệt của tôi rằng tôi có những ý tưởng hay ho cho cuộc sống của người khác. Tôi không biết rằng sự giúp đỡ là mặt tốt đẹp trưng ra của sự kiểm soát. "~ Anne Lamott


Tôi tự nhận mình là một người thấu cảm với thiện chí tốt. Nếu bạn chia sẻ vấn đề của mình với tôi, tôi sẽ nhanh chóng coi đó thành vấn đề của riêng mình. Tôi sẽ chăm chú lắng nghe, cảm nhận sâu sắc và muốn giúp đỡ. Tôi sẽ cho bạn lời khuyên và giải pháp mà bạn không yêu cầu, sau đó tôi sẽ khó chịu khi bạn không làm theo những gì tôi đề xuất. Tôi đã từng nghĩ rằng điều tôi mặc nhiên làm này là hữu ích.

Khi chồng tôi nói rằng các khớp của anh ấy bị đau, tôi nghĩ anh ấy muốn tôi dạy anh ấy các tư thế yoga để giảm bớt cơn đau. Khi bạn tôi nói với tôi rằng cô ấy ghét công việc của mình đến mức nào, tôi nghĩ cô ấy muốn tôi nói cho cô ấy biết cách tìm kiếm một nghề nghiệp mà cô ấy đam mê. Khi đồng nghiệp của tôi nói với tôi về cuộc chia tay của anh ấy, tôi nghĩ anh ấy muốn tôi khuyến khích anh ấy quay lại mối quan hệ đó. Bây giờ tôi hiểu ra vấn đề.


Chúng Tôi Không Cần Khuyên Nhủ (Trừ Khi Chúng Tôi Lên Tiếng Xin Lời Khuyên)

Hầu hết những người tự gọi mình là "người có đôi tai lắng nghe thấu cảm" cũng phải chịu đựng nỗi đau này. Chúng tôi nghĩ vì mình cảm thấy nỗi đau của người khác như thể của chính mình — và cảm thấy dễ dàng đặt mình vào vị trí của người khác — nên chúng tôi tự nhận lấy trách nhiệm khắc phục, chữa lành nỗi đau đó. Chúng tôi tin rằng mình cần phải đưa ra một giải pháp, bởi vì ngồi cùng với nỗi đau là không thoải mái cho cả chúng tôi và cho họ. Chúng tôi muốn giải cứu họ. Chúng tôi nghĩ rằng lời khuyên là những gì họ cần.


Hóa ra, điều này không đúng. Tôi đã học được bài học này khi em gái tôi kể cho tôi nghe về một cuộc tranh cãi lớn với người bạn thân nhất của em ấy. Chuyện là, khi ngồi ăn mì trong bữa tối, cô bạn ấy chia sẻ rằng cô cảm thấy tổn thương và không chắc chắn về việc liệu tình bạn với một người bạn khác có trở lại như hữu hảo xưa hay không. Em gái tôi đưa ra một vài gợi ý: “Bạn đã thử gọi cho cô ấy thay vì nhắn tin chưa? Bạn có thể rủ cô ấy gặp nhau đi uống cà phê để có thể nói chuyện không? Có lẽ khi nói chuyện, bạn nên lần lượt thay phiên nhau nói, trong khi người kia lắng nghe mà không ngắt lời? ”. Cô ấy nhìn em gái tôi với ánh mắt khó chịu.


“Becki, tôi không cần bạn giải quyết vấn đề này cho tôi. Xin đừng cho tôi lời khuyên về nó nữa. Tôi chỉ muốn bạn lắng nghe ”. Phải thừa nhận rằng điều này khiến cả em tôi và chính tôi hết sức ngạc nhiên. Cô ấy chỉ đơn giản muốn em tôi lắng nghe? Hoàn toàn theo nghĩa đen, ngồi đó và không… hé môi nói gì?


Cô bạn em tôi nói: “Vâng, đó chính xác là những gì tôi muốn. Hoặc giả, bạn có thể cho tôi biết những gì bạn đã nghe được, nhờ vậy tôi biết bạn đang lắng nghe. Nhưng tôi không muốn có bất kỳ lời khuyên chỉ bảo nào. Cảm ơn nhé.". Thành thật mà nói, đây là một sự khia sáng hoàn toàn. Vì em gái tôi khá bộc trực nên em ấy không có vấn đề gì khi yêu cầu những gì em ấy muốn và cần từ tôi (hoặc bất kỳ ai khác). Nhưng hầu hết chúng ta đều quá lịch sự - hoặc quá sợ hãi - để yêu cầu những gì chúng ta thực sự muốn.


Khi nghĩ về điều đó, tôi nhận ra rằng khi chia sẻ thế giới nội tâm của mình với ai đó, tôi không muốn có một giải pháp nào cả, trừ khi tôi yêu cầu một cách rõ ràng. Điều tôi thực sự muốn là được lắng nghe. Chờ đã, vậy chỉ cần nghe thôi là đủ rồi à? Chúng ta không chia sẻ các phần thẳm sâu bên trong bản thân với người khác để nhằm nỗ lực nhận các lời khuyên và thủ thuật. Khi đó là những gì chúng ta muốn, Google sẽ hỗ trợ không sót thứ gì.


Riêng tôi, tôi chia sẻ với mọi người vì tôi muốn nhận được sự ủng hộ. Sự hỗ trợ đó có thể đơn giản như việc ai đó nhìn vào mắt tôi và nói: “Tôi hiểu rồi”. Hãy cứ để nỗi đau của tôi tồn tại giữa chúng ta và để yên cho nó tự ổn thỏa. Làm như thế khiến tôi cảm thấy bớt cô đơn hơn.


Nhu cầu được nhìn nhận, được lắng nghe và được thấu hiểu — là nhu cầu quan trọng của bất cứ ai trên cõi đời này. Trớ trêu thay, khi chúng ta cố gắng giúp đỡ người khác bằng cách giải cứu họ, ta hoàn toàn không đáp ứng được nhu cầu này. Trên thực tế, những gì chúng ta đang nói là, “Tôi không tin rằng bạn có các nguồn lực cần thiết để tự tìm ra giải pháp của riêng mình cho vấn đề này. Đây là những gì tôi biết, vì vậy hãy làm điều này cho rồi đi". Chúng ta đang nói rằng nỗi đau họ đang mang không ổn. Điều đó cần được xử lý.


Tôi cũng rất xấu hổ khi phải nói rằng, tôi thường xuyên khiến người khác khó chịu vì hay nhanh nhảu đưa ra lời khuyên. Nếu họ cho tôi biết những gì họ đang nghĩ, tôi có thể chia sẻ kinh nghiệm của mình về một tình huống tương tự (và cách tôi giải quyết nó) hoặc phản ứng về mặt cảm xúc với những gì họ đã nói (vì vậy họ sẽ quan tâm đến tôi thay vì ngược lại).


Gần đây, chồng tôi nói rằng anh ấy đang thấy vấn đề trong mối quan hệ của chúng tôi. Anh ấy nói: “Anh muốn nói với em điều này, nhưng sẽ thật tuyệt nếu anh nói ra mà em không phản ứng lại. Em có thể nào chỉ đơn thuần lắng nghe — mà không chia sẻ suy nghĩ gì cả — và cho anh không gian để cởi mở nói ra điều này với em không. Và rồi, chúng ta có thể có một cuộc đối thoại sau đó. Như vậy có ổn không em? ”


Bây giờ, hãy để tôi làm rõ. Đã nhiều năm kể từ khi em gái tôi dạy tôi bài học từ bỏ việc đưa ra lời khuyên và gọi đó là “sự đồng cảm”. Tôi nghĩ rằng mình sẽ trở nên lắng nghe tốt hơn rất nhiều. Hóa ra, tôi khá giỏi khoản không cố gắng sửa lưng mọi người. Nhưng tôi vẫn có xu hướng phản ứng lại câu chuyện của mọi người bằng suy nghĩ và quan điểm của riêng mình, thay vì thể hiện rằng tôi đang thực sự nghe thấy họ.


Tôi tự nói với chính mình: “Dù sao, anh ấy biết tôi là một sinh vật giàu cảm xúc. Anh ta mong đợi cái quái gì vậy ?!" Ở một mức độ nào đó, điều này đúng. Chúng ta là những sinh vật giàu cảm xúc. Đó là cách chúng ta kết nối. Nhưng tôi quyết định không sử dụng điều này làm một cái cớ. Nếu tôi muốn trải nghiệm loại tình yêu, sự gần gũi và kết nối mà tôi thực sự khao khát, tôi cần học cách hiện diện hoàn toàn với mọi người — mà không tự ôm vấn đề của họ vào mình.


Thấu Cảm Đích Thực Là Gì Và Đồng Cảm Sai Lầm Là Gì?

Trong các nghiên cứu của tôi, từ tác phẩm của Marshall Rosenberg và Giao tiếp Trắc ẩn (Nonviolent Communication) đến mọi thứ của Brené Brown, đây là những gì tôi học được về sự đồng cảm cho đến nay. Trước hết, sự đồng cảm là điều mà chúng ta hành động. Không phải chỉ là một cái gì đó chúng ta cảm nhận.


Đúng vậy, một số người trong chúng ta thường đồng cảm hơn và cảm thấy dễ dàng liên hệ với những người khác hơn. Nhưng sự đồng cảm thực sự là một kỹ năng. Đó là điều mà chúng ta có thể học hỏi và cải thiện. Thêm vào đó, nhiều người trong chúng ta tự gọi mình là "người có đôi tai lắng nghe thấu cảm - bao gồm cả tôi cũng thế - nghĩ rằng chúng ta không cần phải rèn luyện cải thiện những kỹ năng này. Tin tôi đi, chúng ta phải dùng thường xuyên và nâng cấp nó. Tất cả chúng ta đều có điểm mù.


Giả sử một người bạn đến gặp chúng ta và kể rằng họ đang gặp khó khăn ngay bây giờ. Họ đang mắc nợ thẻ tín dụng và cảm thấy như mình sắp nợ ngập đầu đến nơi. Họ đang làm việc thêm giờ và thậm chí bắt đầu hối hả để trang trải, nhưng họ vẫn cảm thấy căng thẳng, quá tải và kiệt sức.


Bạn có cảm thấy thôi thúc để đưa ra lời khuyên? Vâng, tôi cũng vậy. Thay vào đó, hãy tạm dừng và nghĩ xem bạn của chúng ta muốn gì. Họ có thể cảm thấy xấu hổ, vì vậy họ dễ bị tổn thương khi chia sẻ điều này với chúng ta. Vì họ đã tích cực làm việc để giải quyết vấn đề, nên có thể họ cũng không cần các lời khuyên trả sạch nợ từ chúng ta.


Hành Động Thấu Cảm Thực Sự Được Thể Hiện Ra Như Thế Nào:
  • Có ý thức giữ tập trung, vững vàng và hiện diện hoàn toàn với người bạn của chúng ta

  • Chú ý đến những gì họ đang nói và tự nhắc nhở bản thân rằng đó là về họ, không phải về chúng ta

  • Duy trì giao tiếp bằng mắt, gật đầu và đưa ra các tín hiệu không lời để họ biết rằng chúng ta đang lắng nghe (ví dụ: nói “ừmmm” sau những câu họ nói)

  • Phản hồi lại những gì họ đã nói với chúng ta ("Tôi nghe ra rằng bạn cảm thấy thực sự căng thẳng về vấn đề này và bạn lo lắng về việc trả tiền thuê nhà vào tháng tới")

  • Sử dụng câu hỏi 'ma thuật' này: "Bạn có muốn nói thêm gì về điều đó không?"

  • Hỏi xin phép trước khi đưa ra lời khuyên và sẵn sàng chấp nhận lời từ chối khi nghe họ nói “không” (“Tôi có một ý tưởng có thể hữu ích. Bạn có muốn nghe không?”)

  • Hỏi xin phép trước khi bắt đầu đưa ra suy nghĩ của chúng ta ("Tôi muốn chia sẻ với bạn quan điểm của tôi về vấn đề này. Bạn có sẵn sàng lắng nghe không?")

Hành Động Thể Hiện Đồng Cảm Sai Lầm:
  • Đưa ra các đánh giá, phân tích hoặc ý kiến khuyên bảo họ có thể hoặc nên làm khác đi (“Bạn nên đọc cuốn sách về tài chính cá nhân tuyệt vời này.”)

  • Gạt bỏ cảm xúc của họ và do đó không công nhận cảm xúc họ đang thực sự trải qua (“Sẽ ổn thôi” Hoặc “Đúng vậy, nhưng ít nhất bạn có đủ tiền để sống qua ngày, một số người thậm chí còn không làm được điều đó.”)

  • Nâng đỡ tinh thần họ bằng cách chia sẻ trải nghiệm cá nhân có vẻ tồi tệ hơn (“Tôi hiểu ý bạn là gì, tôi đã mắc phải số nợ gấp đôi số tiền đó vài năm trước…”)

  • Giải thích lý do tại sao vấn đề xảy ra và cố gắng xác định lý do sâu xa (“Cha mẹ bạn chưa bao giờ dạy bạn cách quản lý tiền của mình”).

  • Tỏ ra đồng cảm với họ (“Ôi, bạn thật tội nghiệp, bạn đang ở trong một mớ hỗn độn.”)

  • Dạy bảo họ về những gì chúng ta đã học được và cách áp dụng điều này vào tình huống của họ (“Tôi đã bắt đầu bằng cách tiết kiệm 20% tiền lương của mình, điều đó có thể hiệu quả với bạn.”)

  • Ngầm "khai vấn" (coaching) hoặc 'thẩm vấn' họ — đặc biệt nếu chúng ta là khai vấn viên đủ điều kiện ("Làm thế nào bạn giải quyết khó khăn theo cách của riêng bạn? Làm thế nào mà nợ nần đã giữ cho bạn cảm thấy an toàn theo một cách nào đó?")

Nhìn vào hai danh sách này, có thể thấy rõ tôi muốn nhận được sự thấu cảm kiểu gì từ một người khác để đối phó với tình hình nợ nần. Danh sách đầu tiên cảm thấy nhiều tính thân mật, công nhận và nuôi dưỡng hơn. Mặc dù vậy, tôi vẫn thấy mình luôn làm những việc trong danh sách thứ hai.


May mắn thay, tôi thực hành rất nhiều để phát triển kỹ năng đồng cảm của mình. Tôi luyện tập hàng ngày với đối tác, gia đình và bạn bè của mình. Tôi thậm chí còn thực hành thấu cảm với người phụ nữ lớn tuổi ngồi cạnh tôi trên xe buýt, bạn nhân viên pha cà phê thân thiện tại quán cà phê gần nhà tôi, và nhân viên thu ngân ở siêu thị tôi hay đi. Không phải lúc nào tôi cũng làm điều đó một cách hoàn hảo, và chả hề gì vì tôi vẫn tiếp tục thực hành thấu cảm.


Tôi chỉ cố gắng nhớ rằng mọi người không cần tôi sửa sai hay giải quyết vấn đề thay họ. Họ không thiếu sót hay khiếm khuyết gì cả. Những gì họ cần là tôi phải hiện diện toàn tâm toàn ý với họ. Ở bên họ — để lắng nghe — mà không cần phải làm gì cả. Để chúng ta cùng nhau 'khiêu vũ' trong nỗi đau. Và có lẽ, chỉ cần có thế, như vậy là quá đủ.


 

Đội ngũ sản xuất:

Dịch và Tạo dựng hình ảnh minh họa: Compassio


Thông Tin Về Bài Đăng:

Nguồn bài dịch

Hình thức sản xuất nội dung: Dịch & biên tập theo hình thức crowdsourcing - sử dụng nguồn lực cộng đồng. Cộng tác sản xuất nội dungtại đâyỦng hộ kinh phí sản xuất nội dung cho ban biên tập tại:Ủng hộ


132 lượt xem0 bình luận

Bài đăng gần đây

Xem tất cả

Comments


bottom of page